Δημοσίευμα

Μοντεβιδέο, Enrique Vila-Matas, Εκδόσεις Ίκαρος

«Στέκομαι  ξαφνικά όταν θυμάμαι ότι την ευτυχία καλύτερα να μην την εμπιστεύεσαι και το πιο φρόνιμο είναι να την αποδέχεσαι εφήμερη και να μην προσπαθείς να την εναγκαλίσεις…» (σελ. 33)

Μια από τις καλύτερες στοχαστικές στιγμές του Βίλα-Μάτας που συντάσσει ένα λογοτεχνικό οδηγό με πλούσιες αναγνωστικές συντεταγμένες. Πρόκειται για μια ασπόνδυλη αφήγηση χωρίς αξιοσημείωτη πλοκή. Άλλωστε όπως λέει κι ο ίδιος, στα επαναστατικά βιβλία της λογοτεχνίας την πλοκή μπορείς να την συνοψίσεις σε τρεις αράδες. Το Μοντεβιδέο είναι περισσότερο ένα αντι-μυθιστόρημα που σκοπό έχει να αποδομήσει το ίδιο το μυθιστόρημα. Είναι τέτοια η άναρχη διάθεση του συγγραφέα καθώς η συνείδησή του στροβιλίζεται από τόπο σε τόπο, από το Παρίσι μέχρι την Μπογκοτά, είναι τόσο έντονες οι εμμονές με  κυρίαρχη εκείνη του Κορτάσαρ ώστε ο αναγνώστης να μοιράζεται σε αντιφατικούς τόπους με διαφορετική ατμόσφαιρα αλλά με ένα κοινό παρονομαστή που δεν είναι άλλος από την λογοτεχνία. Ο Μάιλς Ντέιβις συνομιλεί με τον  Μαλλαρμέ, ο Βαλερύ δεν αντέχει τα μυθιστορήματα,  ο Μπολάνιο βλέπει τριγύρω του ομοτέχνους βλακόμουτρα. «Στην φτωχή ζωή μου, την τόσο επίπεδη και ήρεμη τα λόγια είναι περιπέτειες», παραδέχεται ο Φλομπέρ. Και σε αυτή την περιπέτεια του ύφους είναι δοσμένος και ο Βίλα-Μάτας.

Αν η κόντρα αφήγηση είναι το ζητούμενο και αν τα πάντα εξαντλούνται σε νεωτερικά τεχνάσματα, τότε ασφαλώς ο Βίλα-Μάτας γίνεται σημείο αναφοράς για την εποχή μας.  Ακόμα όμως κι αν η λογοτεχνία είναι κάτι περισσότερο ο άδειος από πλοκή, ο άχαρος μυθοπλαστικά συγγραφέας από τη Βαρκελώνη παραμένει συναρπαστικός μέσα στα όρια μιας φανταστικής βιογραφίας που άλλοτε μοιάζει με μυθιστόρημα και άλλοτε με δοκίμιο.

Ο Ενρίκε Βίλα-Μάτας δικαιούται τον τίτλο του ικανού πειραματιστή τη στιγμή που ο ίδιος διεκδικεί την επιγραφή του τολμηρού μυθιστοριογράφου. Άλλωστε το «Επάγγελμα του συγγραφέα είναι λίγο άθλιο», όπως επισημαίνει και ο Μπολάνιο. Η μετάφραση της Νάννας Παπανικολάου είναι επαρκής σ’ ένα τόσο απαιτητικό κείμενο.

ΠΗΓΗ: https://www.literature.gr/ena-anti-mythistorima-gia-to-mythistorima-montevideo-toy-enrike-vila-matas/