Δημοσίευμα

***Γράφει Νατάσσα Κακαρούνα 

Πάντα η Αλεξάνδρεια, Δημήτρης Στεφανάκης, Εκδόσεις Μεταίχμιο 

Στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια» που κυκλοφόρησε ως σίκουελ του πολυδιαβασμένου μυθιστορήματός του «Μέρες Αλεξάνδρειας» αλλά είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται αυτοτελώς, θα συστηθούμε με χαρακτήρες δυναμικούς και πολυδιάστατους. Για όσους έχουν διαβάσει τις «Μέρες Αλεξάνδρειας» θα έχουν βιώσει μέσω της ανάγνωσης τη διεθνική ατμόσφαιρα της μεσοπολεμικής Αλεξάνδρειας. Στο μυθιστόρημα «Πάντα η Αλεξάνδρεια» ωστόσο τίποτα δεν θυμίζει την Αλεξάνδρεια της ευημερίας, καθώς οι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με το πρόσωπο της Ιστορίας. Και αυτό, δεν είναι άλλο από το πρόσωπο του Νάσερ,  οι αυθαίρετες μεταρρυθμίσεις του οποίου ανάγκασαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις ξένες κοινότητες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Στο μεταίχμιο δύο εποχών ο Κωστής Χάραμης θα γράψει στο ημερολόγιό του «Τα βάλαμε με την Ιστορία και αυτό δεν θα μας βγει σε καλό» κάτι που η κόρη του Δάφνη συχνά θα ανακαλεί, όταν θα έρχεται αντιμέτωπη με την ιστορική νομοτέλεια.

Η Δάφνη Χάραμη, είναι η μοναδική κληρονόμος, στο βαθμό που κι ο ίδιος ο συγγραφέας είναι κληρονόμος μιας εξαιρετικής μυθοπλασίας επινοημένης από την πόλη του Καβάφη. Να πιστεύετε στον κληρονόμο» έλεγε πάντα η γιαγιά Δάφνη σε όσους αγωνιούσαν για την τύχη μιας περιουσίας όταν αυτή άλλαζε χέρια. Διπλό το νόημα της αρχικής φράσης του μυθιστορήματος, αφορά τόσο την πρωταγωνίστρια όσο και τον δημιουργό της. Ο Δημήτρης Στεφανάκης, με όχημα τη νεαρή γυναίκα Δάφνη Χάραμη, θα αναδείξει την πάλη του ατόμου με την Ιστορία. Η Δάφνη, με όποια ιδιότητα της αποδίδεται, ευφυΐα, διαίσθηση, αποφασιστικότητα ή πείσμα, θα προσπαθήσει διασώσει ό,τι διασώζεται από την οικογενειακή περιουσία. Ο συγγραφέας θέλει να μας πει ότι εκείνο που φανερώνει την πραγματική ταυτότητα ενός ανθρώπου είναι οι επιλογές που κάνει υπό πίεση και η Δάφνη με τη βοήθεια του θείου της Νικήτα αλλά και του Φιλίπ, του αρραβωνιαστικού της, «έχοντας κάνει τις απαραίτητες συμμαχίες» θα τολμήσει τη φυγή, γνωρίζοντας πως αφήνει πίσω της ένα πολύτιμο κομμάτι ζωής.

Το σημαντικό σε ένα μυθιστόρημα είναι όταν ο αναγνώστης κλείσει το βιβλίο, να συνεχίσει να συνοδοιπορεί με τους ήρωές του και αυτό είναι κάτι που πετυχαίνει απόλυτα ο Δημήτρης Στεφανάκης.

Η Δάφνη είναι ένας πολυδιάστατος χαρακτήρας, που με την ορμή της νιότης θα αναμετρηθεί με δυνάμεις που την ξεπερνούν. Υπάρχουν βέβαια και στιγμές που είναι ευάλωτη, σχεδόν εύθραυστη απέναντι στις συνθήκες που αλλάζουν άρδην τη ζωής της «Η Δάφνη αισθάνθηκε τα γεγονότα να έρχονται καταπάνω της και από τη μια στιγμή στην άλλη η πραγματικότητα που ήξερε αναιρέθηκε με βίαιο τρόπο. Δεν υπήρχε πια Κωστής Χάραμης και η ίδια δεν ήταν η κόρη του μεγιστάνα των αιγυπτιακών τσιγάρων» Οι περισσότεροι από τους δευτερεύοντες χαρακτήρες, που πλαισιώνουν την Δάφνη έχουν επίσης αδρή παρουσία. Η εμβληματική προσωπικότητα της γιαγιάς Δάφνης παρ΄ ότι δεν βρίσκεται στη ζωή στοιχειώνει την Δάφνη και γίνεται ένα διάφανο στήριγμα. Το ίδιο και ο πατέρας της Κωστής Χάραμης, που άφησε τα εγκόσμια λίγο πριν από τη δήμευση της περιουσίας τους. Ακόμη και το πορτραίτο της αφανούς μητέρας της Χάικε, σκιαγραφείται με μία νοσταλγία για το παρελθόν και την απουσία της, στις δύσκολες στιγμές της ηρωίδας.

Ο Φιλίπ, ο αρραβωνιαστικός της, ένας νέος όμορφος και τρυφερός, αποδεικνύεται ισχυρό στήριγμα στις κρίσιμες ώρες.

Αλλά και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες, δευτερεύοντες σε σχέση με την κεντρική πλοκή, όπως για παράδειγμα, η μητέρα του Φιλίπ, με την αέρινη αύρα της και την μυστηριώδη προσωπικότητά της αφήνει το στίγμα της στο μυθιστόρημα.

Αν ψάχνουμε για λίγη περισσότερη σαγήνη, μας την προσφέρει αφειδώλευτα το εμβληματικό ζευγάρι Ελιάς Χούρι και Υβέτ Σαντόν από το παρασκήνιο χρόνου και από τις «Μέρες Αλεξάνδρειας» που προηγήθηκαν. Ο συγγραφέας φροντίζει ώστε να κάνουν ένα χορταστικό πέρασμα και από τις σελίδες του νέου μυθιστορήματος.

Να πιστεύετε στους χαρακτήρες ενός μυθιστορήματος, που ζουν και δρουν σε ένα παράλληλο σύμπαν καθώς πρόκειται για την αυτούσια μεταφορά της ανθρώπινης φύσης. Κατά την αναγνωστική μας διαδικασία συνδεόμαστε μαζί τους σαν να ήταν αληθινοί ενώ τους γνωρίζουμε καλύτερα από τους φίλους μας επειδή είναι αιώνιοι και αμετάβλητοι, και αυτό είναι ολοφάνερο στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Στεφανάκη «Πάντα η Αλεξάνδρεια». 

ΠΗΓΗ: https://www.literature.gr/panta-i-alexandreia-dimitris-stefanakis-ekdoseis-metaichmio-kritiki/