Δημοσίευμα

Η διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην ανάγνωση ενός κειμένου και στην μετάφρασή του θυμίζει ποδοσφαιρικό αγώνα που στην πρώτη περίπτωση τον παρακολουθεί κανείς από την τηλεόραση και στη δεύτερη βρίσκεται μέσα στο γήπεδο. Το σκέφτηκα αυτό καθώς η «περιπέτεια» της μετάφρασης του πρωτόλειου του Φιτζέραλντ «Η άλλη όψη του Παραδείσου», παραλληλίζεται μόνο με τον «Χέρτσογκ» του Σωλ Μπέλοου που είχα αναλάβει να αποδώσω στα Ελληνικά στα τέλη της δεκαετίας του ενενήντα. Και τα δύο έργα θέτουν υψηλές προκλήσεις στο μεταφραστή τους – αυτό μπορεί κανείς να το καταλάβει και με μια απλή ανάγνωση. Είναι θαυμαστός ο τρόπος με τον οποίο οι δύο μείζονες συγγραφείς συνομιλούν με την επικαιρότητα της εποχής τους μέσα από τα σπουδαία κείμενα της παγκόσμιας γλώσσας. Εντυπωσιάζει η ενδελεχής παρατήρηση της πραγματικότητας και αυτός ο υποχόνδριος νατουραλισμός τους, που στην περίπτωση του Μπέλοου γίνεται σχεδόν μανιέρα. Δεν είναι σωστό να συγκρίνουμε τα δύο κείμενα. Ο «Χέρτσογκ» υπερτερεί προφανώς αλλά αυτό έχει να κάνει με τη στιγμή της ωριμότητας στην οποία βρίσκεται ο νομπελίστας Σωλ Μπέλοου. Ο Φιτζέραλντ από τη μεριά του υπόσχεται πολλά και σύντομα θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις του με τον αριστουργηματικό «Μεγάλο Γκάτσμπι». «Η άλλη όψη του Παραδείσου» αξίζει να διαβαστεί ως εκδοτικό φαινόμενο στη μεσοπολεμική Αμερική και ως λογοτεχνικός πειραματισμός υψηλών προδιαγραφών. Αν θα έπρεπε να παρεμβάλω κάτι ανάμεσά τους θα πρόσθετα ανενδοίαστα μια άλλη μεταφραστική πρόκληση, αυτή του Τζον Απντάικ. Με το μυθιστόρημά του «Γερτρούδη και Κλαύδιος» ανέτρεψε ευφυώς την Σαιξπηρική εκδοχή του Άμλετ και δημιούργησε ένα μικρό κόσμημα. Μεταφράζοντας τα τρία αυτά μυθιστορήματα, ανάμεσα σε τόσα άλλα, μπορώ να πω ότι η «Ιθάκη» της μετάφρασης δεν με γέλασε και δεν την βρήκα διόλου… πτωχική!
Δημήτρης Στεφανάκης

Δείτε τα βιβλία:
«Η άλλη όψη του παραδείσου»
«Χέρτσογκ»
«Γερτρούδη και Κλαύδιος»

Δείτε όλα τα μεταφρασμένα βιβλία από τον Δημήτρη Στεφανάκη, εδώ: https://dimitrisstefanakis.gr/site/gr.php?p=books&tag=bookmetafraseisstefanakisallon