«Πώς η λογοτεχνία σού αλλάζει τη ζωή»

Δημήτρης Στεφανάκης 
Εκδόσεις Ψυχογιός 2016 - σελ. 157

Η αφήγηση γεννήθηκε με το ανθρώπινο είδος. Οι άνθρωποι αφηγούνται ιστορίες από τα προϊστορικά χρόνια και κάποιες από αυτές, με πρώτα τα Ομηρικά Έπη, συνεχίζουμε να τις έχουμε στην καρδιά μας. Η αφήγηση είναι παρηγοριά. Η αφήγηση είναι ο τροχός που δίνει κίνηση στον κόσμο. Η λογοτεχνία πλάθει αφηγήσεις με τον πηλό του μύθου. Δεν μπορούμε να φανταστούμε έναν κόσμο χωρίς τη λογοτεχνία, χωρίς τη δημιουργική φαντασία των συγγραφέων που μας σώζουν από την αφόρητη πλήξη της καθημερινότητας. Το μυθιστόρημα δεν μετρά δυο -τρεις αιώνες παρουσίας, αλλά διατρέχει τα Ομηρικά Έπη, τους Πλατωνικούς Διαλόγους, τις Ιστορίες του Ηροδότου, του Θουκυδίδη, εντοπίζεται στο περίφημο bestseller της αρχαιότητας Αλεξάνδρου Βίος, για να παγιωθεί στα λεγόμενα ευρωπαϊκά πρωτομυθιστορήματα, ένα εκ των οποίων είναι και ο Δον Κιχώτης. Τα μεγάλα βιβλία θα μας εμπνέουν πάντα με την ασίγαστη γοητεία του διαχρονικού. 
Ένας Έλληνας συγγραφέας, ο Δημήτρης Στεφανάκης, μας εισάγει στο εργαστήριό του. Μας δίνει αρκετές συμβουλές γύρω από την λογοτεχνία, την ανάγνωση, την γραφή και μας καλωσορίζει στη δημοκρατία του πνεύματος….
Ο Δημήτρης Στεφανάκης διάβαζε πολύ λογοτεχνία (Η μεταμόρφωση, ο Ξένος, Ο μεγάλος Γκάτσμπυ, Αβεσσαλώμ, Δον Κιχώτης, Οδυσσέας του Τζόυς, Η Λολίτα, Η φάρμα των ζώων, Γατόπαρδος, Πόλεμος και Ειρήνη, Άννα Καρένινα, Αδελφοί Καραμάζοφ, Η Τρικυμία, Συνταγματάρχης Σαμπέρ, Η Πάπισσα Ιωάννα, Μαντάμ Μποβαρύ, Κυρία Νταλαγουέι, Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο, Το μοναστήρι της Πάρμα, Οι Άθλιοι κ.α.), σπούδαζε νομικά, αλλά το όνειρό του ήταν να γίνει συγγραφέας. Και έγινε συγγραφέας και μάλιστα από τους καλύτερους στην Ελλάδα.
Θέματα με τα οποία ασχολείται στο βιβλίο του είναι: Γιατί διαβάζουμε; Τα γεγονότα είναι εκείνα που προηγούνται αφηγηματικά ή οι ιδέες πυροδοτούν τα γεγονότα; Πως γεννιέται ένα βιβλίο; Ποιες είναι οι αμαρτίες των συγγραφέων; Ποια είναι τα «ανοιχτά μυθιστορήματα»; Ποια είναι τα βιβλία -βιβλιοθήκες; Πόσα αριστουργήματα έμειναν ανολοκλήρωτα στην τέχνη; Η διαφορά διηγήματος και μυθιστορήματος είναι ζήτημα μεγέθους; Ποιο είναι το μέλλον του μυθιστορήματος; Πως θα είναι άραγε ένας κόσμος χωρίς μυθιστόρημα; Ποια είναι η χρηστική αξία της λογοτεχνίας; Διαβάζουμε και γράφουμε με τον χαρακτήρα μας, επισημαίνει o Δημήτρης Στεφανάκης. Οι συγγραφείς εκθέτουν τον εαυτό τους και οι αναγνώστες ξεδιπλώνουν τον χαρακτήρα τους διαβάζοντας. Η ανάγνωση δεν είναι εύκολο πράγμα. Οι καλοί συγγραφείς, λέει, είναι μια φορά δημιουργοί και εκατό φορές αναγνώστες. Πίσω από κάθε μεγάλο συγγραφέα υπάρχει ένας ακούραστος, ανήσυχος, οξυδερκής αναγνώστης. Παλιά πίστευε ότι η λογοτεχνία μπορούσε και έπρεπε να αλλάξει τον κόσμο. Λένε πως όλα έχουν γραφτεί, αλλά οι νέοι συγγραφείς γράφουν για να υπάρχει ένα ασφαλές μέτρο σύγκρισης με τους κλασσικούς. 
Ο μυθιστοριογράφος μας θυμίζει δρομέα μεγάλων αποστάσεων. Η λογοτεχνία δημιούργησε μια ολόκληρη παράδοση ηρώων και υπερηρώων. Η λογοτεχνία δεν είναι παρά μια παρτίδα σκάκι στην οποία το καλό παίζει με τα λευκά πιόνια και το κακό με τα μαύρα. Το μαρτύριο του συγγραφέα με τα πωληθέντα αντίτυπα και τους κριτικούς, τις Ερινύες της λογοτεχνίας. Επισημαίνει ότι η συγγραφή είναι μια περιπέτεια χωρίς τέλος, ότι οι ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ. Τονίζει ότι στην λογοτεχνία δεν ισχύει το ένα και ένα κάνουν δύο, διότι κάθε ανάγνωση είναι μια διαφορετική εκδοχή του ίδιου βιβλίου. Η καλή λογοτεχνία επικεντρώνεται στην απόλαυση του κειμένου, στον υψηλό στοχασμό και στους αδρούς χαρακτήρες. Η λογοτεχνία προηγήθηκε της Ιστορίας. Ο έρωτας και ο θάνατος είναι οι δύο πυλώνες της τέχνης του λόγου. Μας ενημερώνει για τη λογοκρισία της σάρκας, για το χιούμορ και την ειρωνεία στη λογοτεχνία. Για τον χρόνο τον δυνάστη κάθε ιστορίας. Ιστορίες χωρίς αδρούς χαρακτήρες, επιμένει, δε μακροηγορεύουν στη μνήμη των αναγνωστών. Ότι κάποιοι μεγάλοι συγγραφείς έχουν παίξει με την φαντασία μας. Ότι δεν υπάρχει σημαντικό μυθιστόρημα που δεν μίλησε για το αύριο. Αναφέρει τέλος, ότι η λογοτεχνία όχι μόνο δε καταφέρει από μόνη της να αλλάξει τον κόσμο, αλλά δε θα δώσει καν απάντηση στο ερώτημα αν αυτός ο κόσμος φτιάχτηκε και κανοναρχείτε από έναν Θεό. 
Τελειώνοντας το βιβλίο ο συγγραφέας μας λέει ότι : «τα μεγάλα βιβλία μας περιμένουν να τα ανακαλύψουμε. Στις σελίδες τους θα βρούμε δρόμους που οδηγούν πέρα από τα στενά όρια της καθημερινής συναναστροφής. Από αυτή την περιπλάνηση επιστρέφουμε συνήθως με περισσότερη διακριτικότητα, ανοχή, κατανόηση αλλά και οξυδέρκεια ».

Διαβάστε το. Πρόκειται για αριστούργημα.

Κώστας Τραχανάς
ΠΗΓΗ: http://www.maxitisartas.gr/single_page.php?catid&id=355