Δημοσίευμα

Η Βίκυ Κόλλια για το «ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ»

 
Η ιστορική έρευνα, ο εντοπισμός της ιστορικής αλήθειας και η απόκτηση της ιστορικής γνώσης αποτελούν βήματα κλιμακωτά που οδηγούν στην αντικειμενική καταγραφή του παρελθόντος όσο αντικειμενικά μπορεί να γίνει αυτή. Λέγεται πως τα ιστορικά γεγονότα είναι εκείνα που σηματοδοτούν κάποιες σημαντικές περιόδους και πως η νομοτέλεια εξηγεί τα πάντα απόλυτα και ορθολογικά. Η ιστορία της πολιτικής ή των πολιτικών, η διεθνής ιστορία, η ιστορία των λαών... Μεγάλοι πομπώδεις και βαρύγδουποι όροι που συχνά υποτιμούν την ατομική υπόσταση και την ατομική πρωτοβουλία και δράση.
Ας μην ξεχνάμε πως οι μεγάλοι ηγέτες δεν γεννιούνται αλλά συχνά αναδεικνύονται σε περιόδους μεταιχμιακές, σε κρίσιμες στιγμές όταν καλούνται να λάβουν σοβαρές αποφάσεις. Κάθε εποχή διαμορφώνει τους πρωταγωνιστές της, τους φανερούς τουλάχιστον. Εκείνους των οποίων η δράση είναι γνωστή, αρεστή και αποδεκτή. Όμως ο ρους της ιστορίας δεν αλλάζει μόνος του. Είναι φυσικά χαρακτηριστικός ο ρόλος των λαών, των απλών ανθρώπων που διακυβεύοντας την ζωή και την ασφάλειά τους αλλά και την ειρήνη, επιδιώκουν να αλλάξουν το σκηνικό της ιστορίας και συχνά το καταφέρνουν. Ποιος όμως πραγματικά ή ποιοι ουσιαστικά είναι εκείνοι που αποφασίζουν για το μέλλον της ανθρωπότητας σε διάφορες εποχές; Συνήθως όχι εκείνοι που προΐστανται σε εκείνοι που καθοδηγούν τα έθνη και όχι πάντοτε εκείνοι που φαίνονται.
Και σήμερα μιλάμε για σκοτεινές δυνάμεις, κύκλους ισχυρών και ολίγων που συναποφασίζουν για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η εξουσία όμως αυτού του είδους συνήθως δεν προσωποποιείται... Αποκρύπτονται τα πραγματικά στοιχεία και η δράση εκείνων που κινούν τα νήματα και επιτρέπουν ή αναστέλλουν δράσεις και αποφάσεις παγκόσμιου βεληνεκούς. Για έναν σοβαρό ιστορικό ερευνητή που μελετά συστηματικά και ενδελεχώς το παρελθόν λίγο ή πολύ, αργά ή γρήγορα το παραπέτασμα καταρρέει και η αλήθεια αποκαλύπτεται. Η αλήθεια,η αντικειμενική, εκείνη που εξηγεί τις τραγικότερες στιγμές του ανθρώπινου γένους.
 Ο Βασίλειος Ζαχάρωφ, αυτός ο πανίσχυρος πρωταγωνιστής της ιστορίας των τελευταίων δεκαετιών του 19ου αρχών του 20ου αιώνα συστήνονται στο ελληνικό και ευρωπαϊκό κοινό με το Φιλμ Νουάρ. Άλλωστε ο Ζαχάρωφ αν και ελληνικής μικρασιατικής καταγωγής υπήρξε ένας άνθρωπος του κόσμου, και ιδεολογικά, επιχειρηματικά και αφού κινήθηκε και έδρασε σχεδόν σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πως ένας άνδρας με μεγαλύτερο όπλο το θράσος και την φιλοδοξία του διαμόρφωσε τις τύχες των λαών του πλανήτη για αρκετές δεκαετίες; Κρυμμένος πάντοτε επιμελώς πίσω από από σπουδαίους και επιφανείς συνεργάτες, μεταμφιέσεις, σκοτεινές συναντήσεις, πιστούς φίλους και συμβούλους, ο Βασίλειος όπως τον αποκαλεί ο συγγραφέας εκπλήσσει κάθε αναγνώστη αυτού του μυθιστορήματος με την ανάμιξή του στα σημαντικότερα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά γεγονότα που συνέβαιναν στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σε άλλες ηπείρους εκείνα τα χρόνια.
 Δεν γνωρίζω αν κουβαλώντας στον γενετικό του κώδικα το ελληνικό δαιμόνιο αποκαλύπτονται τόσο έντονες πτυχές της προσωπικότητας του, -θα φαινόταν σε κάποιους ναρκισσιστική μια τέτοια τοποθέτηση-. Δεν μπορούμε όμως να μην δεχθούμε ότι το λαϊκό παιδί από τα Μούγλα της Μικράς Ασίας τα κατάφερε και τα δύο άψογα.
 Τα μυστικά δείπνα και οι συχνές συναντήσεις με σπουδαίους ηγέτες όπως Κλεμανσώ, Λόυντ Τζωρτζ αλλά και Ελευθέριο Βενιζέλο ήταν συνηθισμένα. Ο Ζαχάρωφ όμως είχε τις δικές του προτιμήσεις. Αξίες στις οποίες έδειχνε ανυποχώρητος. Τον έρωτα του για την Ισπανίδα δούκισσα Μαρία Πιλάρ, την γυναίκα της ζωής του και την Ελλάδα, την πατρίδα του, για την οποία έδωσε μεγάλη μάχη. Η Πιλάρ δεν τον πλήγωσε ποτέ, η Ελλάδα όμως… Και κυρίως οι πολιτικοί της! Από τον Στ.Σκουλούδη μέχρι τον Ελ.Βενιζέλο παρακολουθούμε την προσπάθεια του Ζαχάρωφ να επαναπροσδιορίσει το μέλλον της χώρας του χρωματίζοντάς το με τις πιο φωτεινές προδιαγραφές. Απέτυχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 αλλά και στην μικρασιατική υπόθεση. Αυτός υπήρξε και ένας μεγάλος του καημός, ότι δηλαδή δεν του επέτρεψαν τα σφάλματα των ελλήνων πολιτικών να βοηθήσει την Ελλάδα.
 Η αφήγηση πραγματοποιείται σε δύο χρονικά επίπεδα. Βρισκόμαστε στο Παρίσι του 1939 λίγο πριν από την έκρηξη του Β’Παγκοσμίου Πολέμου. Το σκηνικό στήνεται μπροστά στα μάτια του αναγνώστη μέσα από εξαιρετικούς διαλόγους ενός Γάλλου δημοσιογράφου που αναζητά την άκρη του νήματος στην ζωή του Ζαχάρωφ και στον Δον Μιγκέλ, τον Ισπανό αναρχικό και φίλο του Βασιλείου. Οι αφηγηματικές αναδρομές του Δον Μιγκέλ πραγματοποιούνται αυθαίρετα και αυτόνομα. Η ιστορία της ζωής του πρωταγωνιστή εκτυλίσσεται δίχως καμιά αφηγηματική -τουλάχιστον ξεκάθαρη- παρέμβαση στα τέλη του 19ου αιώνα. Παρακολουθεί έτσι ο αναγνώστης με μία ανάδρομη πορεία τα γεγονότα, φανερά ή όχι, που καθόρισαν όλες τις εξελίξεις στην Ευρώπη κυρίως εκείνες που οδήγησαν σε δύο μεγάλους παγκόσμιους πολέμους. Μέσα από ο μυθιστόρημα αυτό παρελαύνουν σπουδαίες φυσιογνωμίες της πολιτικής, της τέχνης, του πολιτισμού. Η Σάρα Μπερνάρ, ο Ανατόλ Φρανς, ο Ζαν Ζορές, ο Ντρέυφους, ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, ο Δημήτρης Βικέλας, ο Πιέρ Ντε Κουμπερντέν, ο Φον Κανάρης, η Ρόζα Λούξεμπουργκ και πολλοί άλλοι.
 Διέθετε σπάνιες διπλωματικές ικανότητες, διορατικότητα, κοινωνική ευελιξία αλλά και υπερφιλοδοξία και υπέρμετρο εγωισμό. Στοιχεία που πραγματικά μπορούν να συνθέσουν μία πανίσχυρη προσωπικότητα που γνωρίζει να εκμεταλλεύεται τις περιστάσεις και να προδιαγράφει το μέλλον ανθρώπων και λαών.
 Ακούγεται υπερβολικό,υπεράνθρωπο και τρομαχτικό όμως κάπως έτσι κάποιοι αποφάσιζαν. Ο Β.Ζαχάρωφ ίσως έδωσε την θέση του στα μεταπολεμικά χρόνια στον επίσης Έλληνα και Μικρασιάτη Αριστοτέλη Ωνάση. Άγνωστος ο πρώτος, λάτρης της προβολής ο δεύτερος και οι δύο όμως πανίσχυροι και δαιμόνιοι. Μέσα σε ένα ασπρόμαυρο φόντο, όπως ο τίτλος του λογοτεχνήματος, προδιαγράφει, ο αναγνώστης ταξιδεύει σε αλλοτινές εποχές που αναδύουν έναν Ευρωπαϊκό πολιτισμό με τον οποίο, ως φόντο, ο συγγραφέας μας ξεναγεί στα πιο ακριβά Ευρωπαϊκά θέρετρα, στα πιο μεγάλα σαλόνια εκεί που οι Δυτικοευρωπαίοι, πολιτικοί και επιχειρηματίες, ψυχαγωγούνταν, ερωτεύονταν, λάμβαναν τις μεγάλες αποφάσεις. Ο ίδιος ο Β.Ζαχάρωφ παρουσιάζεται σκοτεινός και αδιευκρίνιστος ως φυσιογνωμία. Άνθρωπος αδίστακτος, αντιφατικός, απρόβλεπτος που συγκεντρώνει γύρω του μωσαϊκό πολυπολιτισμικό, συνεργατών και βοηθών. Τον περιτριγυρίζουν διάσημοι πολιτικοί, επιφανείς επιχειρηματίες αλλά και στυγνοί εγκληματίες που και εκείνοι παίζουν το δικό τους ρόλο στα σκοτεινά του σχέδια. Φαίνεται ίσως απίστευτο και εξωπραγματικό, προφανώς όμως, ήταν αληθινό, πως πίσω από κάθε μεγάλο πόλεμο ή συνδιαλλαγή της εποχής βρισκόταν ο Βασίλειος. Κατεύθυνε την μοίρα του κόσμου για πολλές δεκαετίες με πείσμα, με γνώμονα την διατήρηση των ισχυρότατων συμφερόντων του. Γνώριζε πως για να πετύχει τους στόχους του όφειλε να επιβάλλεται στους πολιτικούς.
 
Ο Δ.Στεφανάκης σε μια νέα αποκάλυψη της λογοτεχνικής του δεινότητας αλλάζει ως μετρ χρώματα,εποχές,πρωταγωνιστές στο σκηνικό του βιβλίου του και περιγράφει με απίστευτη σχολαστικότητα, φωτογραφική σχεδόν, τα στοιχεία που προσδιορίζουν ήρωες και καταστάσεις αποδεικνύοντας ότι και αυτό το δημιούργημα του διαθέτει ευρωπαϊκές προδιαγραφές,κάνοντας πρώτα απ’όλα το ελληνικό αναγνωστικό κοινό υπερήφανο που ο δημιουργός είναι Έλληνας.
 
Βίκυ Κόλλια - Φιλόλογος/δημοσιογράφος
Χανιά 7/6/2012   
THE NORDENFELT SUBMARINE BOATΟ Βασίλειος Ζαχάρωφ

Αναρτήθηκε από: Dimitris Stefanakis

Ο Δημήτρης Στεφανάκης γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι συγγραφέας δώδεκα μυθιστορημάτων και ενός δοκιμίου. Έχει... Διαβάστε περισσότερα...

Comments - Σχόλια

Share this Post:

Συνεχίστε την ανάγνωση...