Δημοσίευμα

Κριτική για το "Άρια. Ο Κόσμος από την αρχή" στο http://arthrono.wordpress.com/

Κάποιες φορές ακόμη κι ένα απλό ξεφύλλισμα είναι αρκετό για να σε κάνει να καταλάβεις πως δεν κρατάς στα χέρια σου ένα μυθιστόρημα της σειράς. Οι οσφρητικοί υποδοχείς εύκολα οσμίζονται το λογοτεχνικό άρωμα, από την πρώτη κιόλας φράση. «Η αφήγηση είναι παρηγοριά: Σου δίνει το δικαίωμα να παραλείπεις όσους και όσα σε κάνουν να ντρέπεσαι, να αμφιβάλλεις, να μετανιώνεις». Με την εναρκτήρια λοιπόν φράση του μυθιστορήματος «ΑΡΙΑ ο κόσμος από την αρχή», του Δημήτρη Στεφανάκη, αισθάνεσαι αμέσως τη δύναμη της ουσιαστικής πεζογραφίας. Βάζοντας στα χείλη του ήρωά του ένα σχόλιο λογοτεχνικού ενδιαφέροντος με αναφορά σε λογοτεχνικούς κώδικες, ο Δημήτρης Στεφανάκης, δίνει αμέσως το στίγμα ενός βιβλίου που δεν εστιάζει σε μια ιστοριούλα με έρωτες, ίντριγκα και δακρύβρεχτο τέλος για να ”σκοτώσει’’ ο αναγνώστης την ώρα του. Είναι φανερό πως ο συγγραφέας κινείται στις συντεταγμένες του ουσιαστικού μυθιστορήματος και όχι απλώς της εξιστόρησης, ξεφεύγοντας από την αφήγηση μιας ακόμη ευπώλητης κλισέ ιστοριούλας προς διασκέδαση της καλοκαιρινής ανίας.
Με την τριλογία του κοσμοπολιτισμού, όπως άρχισε με το βραβευμένο «Μέρες Αλεξάνδρειας» συνεχίστηκε με το «Φιλμ Νουάρ» και ολοκληρώθηκε με την «Άρια», ο Στεφανάκης δίνει το στίγμα ενός ελληνισμού πέραν των Ελλαδικών συνόρων με όλες τις αντιφάσεις, τις έριδες, τον πατριωτισμό, αλλά και τον τυχοδιωκτισμό που πάντα τον χαρακτήριζε.
Η «ΑΡΙΑ, ο κόσμος από την αρχή», φέρνει στο προσκήνιο μια περίοδο της ιστορίας – πριν το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκειά του με τα όσα συμβαίνουν στο Κάιρο και την εκεί οπερετική κυβέρνηση, μέχρι την απελευθέρωση - όπου κυριαρχούν συνωμοσίες, ίντριγκες, εθνικές μειοδοσίες και πλειοδοσίες, στάσεις και συμπεριφορές που καθόρισαν εν πολλοίς τη μοίρα αυτού του τόπου.
Αυτό που χαρακτηρίζει τον Στεφανάκη και στο τελευταίο του βιβλίο, είναι η αίσθηση λογοτεχνικού ήθους και τιμιότητας. Πραγματεύεται μια ιστορική εποχή χωρίς ιδεολογικά βαρίδια, προκαταλήψεις, διάθεση καταμερισμού ευθυνών ή επίπλαστη ουδετερότητα. Υπηρετώντας πιστά τη λογοτεχνική δικαιοσύνη, συμβάλλει ουσιαστικά στην ανθρωπογνωσία της περιόδου αυτής, χρωματίζοντας σε όλους τους τόνους ό,τι καθόρισε τη μεταπολεμική πορεία της Ελλάδας. Στις 462 σελίδες του βιβλίου, φωτίζεται αρκούντως η τραγικότητα της μοίρας των ανθρώπων, ενώ ανιχνεύονται τα στοιχεία εκείνα που συνέθλιψαν τον τότε κόσμο στις μυλόπετρες της ιστορίας.
Χωρίς μελοδραματισμό και διολίσθηση σε ρηχό συναισθηματισμό – κυρίαρχο στοιχείο της ευπώλητης λογοτεχνίας – περιγράφει ακόμη και δραματικά γεγονότα με την αναγκαία απόσταση που πρέπει να έχει ο συγγραφέας, ενώ στέκεται στοχαστικά απέναντι στην ανθρώπινη μοίρα και την τραγικότητα των στιγμών που τη χαρακτηρίζουν. Αναφέρει για τον πόλεμο: Οκτώβριος 1940. « Ο πόλεμος ήρθε με τη δύναμη του ανέμου και σκόρπισε τις αναμνήσεις των τελευταίων μηνών χωρίς να κάνει διακρίσεις. Τόσα σημαντικά πράγματα συνέβησαν εσχάτως και όμως όλα βούλιαξαν σε μια παράξενη αμφιβολία μπροστά στο φάσμα του παγκόσμιου ολέθρου. Θραύσματα ονείρου που εξατμίστηκαν όταν το κακό μάς έβγαλε απότομα από την πλάνη μιας ανεπίτρεπτης μακαριότητας κι εμείς ατενίσαμε τα δύσκολα χρόνια που ορθώνονταν μπροστά μας ψελλίζοντας με την αμηχανία ενός δικτάτορα: ‘’Eh, bien, c’estlaguerre!’’
Σε όλο το βιβλίο υπάρχουν αρκετά σημεία στοχαστικού σχολιασμού που αναδεικνύουν το βάθος και την ποιότητα του συγγραφέα, ο οποίος ξεπερνώντας τα όρια της απλής αφήγησης μιας ιστορίας – τέχνη άλλωστε την οποία γνωρίζει πολύ καλά – φτάνει στην καρδιά υπαρξιακών ερωτημάτων: «Οι άνθρωποι φλερτάρουν με την ιδέα του θανάτου τους. Ξεχνούν μόνο ότι όπως όλα τα παιχνίδια έχει κι αυτό τους κανόνες του. Ή έχουν την ιδέα πως μπορούν να πεθάνουν πολλές φορές. Χάνουν μια παρτίδα αλλά έχουν το δικαίωμα να ξαναπαίξουν στην επόμενη. Και όσοι οδηγούνται στην αυτοκτονία δε φαντάζονται ότι θα τερματίσουν τη ζωή τους στ’ αλήθεια. Έχουν την εντύπωση ότι δίνουν μια παράσταση και όταν κατέβουν από τη σκηνή του δράματος θα χειροκροτηθούν».
Έχοντας στις αποσκευές του τόμους έργων της μεγάλης παγκόσμιας κλασικής λογοτεχνίας, ο Δημήτρης Στεφανάκης, δημιουργεί ένα στιβαρό ιστορικό μυθιστόρημα που πατά γερά στα λογοτεχνικά του πόδια αποτυπώνοντας ανάγλυφα μια εποχή δύσκολα προσεγγίσιμη, μια εποχή τόσο μακρινή αλλά και τόσο κοντινή στο σήμερα. Ο κόσμος από την αρχή, στον υπότιτλο του βιβλίου, δεν είναι παρά ο κόσμος του σήμερα. Τόσο διαφορετικός κι όμως τόσο ίδιος με τον κόσμο του χθες! Άλλωστε πότε διδάχτηκε ο άνθρωπος από την ιστορία; Τόση μνήμη όση λήθη!

Αναρτήθηκε από: Dimitris Stefanakis

Ο Δημήτρης Στεφανάκης γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι συγγραφέας δώδεκα μυθιστορημάτων και ενός δοκιμίου. Έχει... Διαβάστε περισσότερα...

Comments - Σχόλια

Share this Post:

Συνεχίστε την ανάγνωση...